In de afgelopen jaren heeft Nederland een explosie van reclames voor online gokken meegemaakt. Deze advertenties zijn niet alleen zichtbaar op televisie of in de openbare ruimte, maar ook tijdens sportevenementen, op sociale media en zelfs in apps die populair zijn onder jongeren. De legalisering van online gokken op 1 oktober 2021 heeft niet alleen geleid tot een vergroting van de kansspelmarkt met maar liefst 60%, maar ook tot een ongekende zichtbaarheid van deze reclames, die het alledaagse leven in Nederland zijn gaan doordringen. Dit percentage kan echter variëren, mede door de onduidelijkheid over de illegale markt voordat deze werd gereguleerd, en de effecten die deze veranderingen hebben gehad op de samenleving.

In een recente aflevering van BOOS, het bekende programma van Tim Hofman, wordt de immense impact van deze reclames besproken. Tim praat met Django, een jongeman die wanhopig probeert zijn leven weer op de rails te krijgen na een ernstige gokverslaving die hem bijna alles heeft gekost. De legalisering van de kansspelmarkt bracht Django op het verkeerde pad en leidde tot een hernieuwde terugval in zijn verslaving. Dit verergerde aanzienlijk door de overvloed aan gokreclames die constant aanwezig zijn in de publieke ruimte en op digitale platforms. Bekijk de aflevering hier: YouTube.

De omzet in de gokmarkt

In het afgelopen jaar heeft de Nederlandse gokindustrie meer dan € 1 miljard omzet gegenereerd. Deze cijfers zijn indrukwekkend, maar ze vertellen slechts een deel van het verhaal. Ondanks deze groei heeft de legalisering ook geleid tot enorme financiële verliezen voor veel gokkers. Django bevestigt dit door te delen dat hij persoonlijk meer dan € 20.000 heeft verloren, en daarnaast verkent hij de emotionele en sociale impact van zijn verslaving op zijn eigen leven en dat van zijn gezin. De schade die deze verslaving aanricht is vaak onmeetbaar en gaat veel verder dan alleen financiële verliezen; het beïnvloedt relaties, werkprestaties en zelfs de mentale gezondheid van de betrokkenen.

De gevolgen van gokreclames moeten serieuze aandacht krijgen van beleidsmakers, vindt Tim. Samen met Django bezocht hij Helma Lodders, een goklobbyist en voorzitter van VNLOK (Vereniging Nederlandse Online Kansspelaanbieders). Deze organisatie vertegenwoordigt diverse online casino’s, waaronder Holland Casino en TOTO, en speelt een belangrijke rol in het vormgeven van de toekomstige koers van de sector. De discussie tussen Tim, Django en Helma biedt een intrigerende kijk op de verschillende perspectieven rondom gokken in Nederland.

Er zijn al maatregelen genomen om de impact van gokreclames te beperken. Sinds 1 juli 2023 geldt er een strikter verbod op ongerichte reclames op televisie, radio en in de openbare ruimte. Vanaf 1 juli 2024 is het ook verboden om evenementen en programma’s te sponsoren, met een verder verbod op sponsoring van sportlocaties en sportclubs vanaf 1 juli 2025. Deze maatregelen zijn een stap in de goede richting, maar de vraag blijft of ze voldoende zullen zijn om de groeiende zorgen over gokverslaving en de invloed van reclames aan te pakken.

Tim Hofman stelt Django de vraag: “Waarom ben je boos?” Django antwoordt: “Omdat het beleid van de Nederlandse overheid om gokverslaving tegen te gaan volstrekt onvoldoende is.” Hij wijst op de aanzienlijke invloed van goklobbyisten op de nieuwe wetgeving, waarbij experts en verslavingsdeskundigen naar zijn waarneming niet de nodige aandacht hebben gekregen. Dit leidt tot frustratie en wanhoop bij de slachtoffers van gokverslaving, die niet alleen vechten tegen hun eigen demonen, maar ook tegen een systeem dat hen lijkt te negeren.

De wetgeving rondom kansspelen

De wetgeving omtrent kansspelen heeft ingrijpende veranderingen ondergaan, met de legalisering van online gokken in 2021. Tot dat moment was gokken in Nederland officieel illegaal, hoewel het in de praktijk werd getolereerd en er een enorme illegale markt bestond. De invoering van de Wet Kansspelen op Afstand heeft de markt opengezet voor gokbedrijven, waardoor ze massaal zijn gaan adverteren met een gezamenlijke investering van maar liefst € 270 miljoen. Alarmbellen klinken echter, aangezien recente rapporten van de National Rapporteur Verslavingen aangeven dat de bescherming van spelers met gokproblemen ernstig tekortschiet.

Minister Weerwind heeft inmiddels een verbod op ongerichte advertenties voorgesteld om de situatie te verbeteren. Echter, gerichte reclame blijft toegestaan, wat een zorgwekkend aspect van de wetgeving is. Uit documenten van de NOS blijkt dat verschillende gokbedrijven invloed hebben uitgeoefend op het beleid rondom reclame, wat vragen oproept over de integriteit van de besluitvorming en de oprechte intenties van beleidsmakers. Hoe ver zijn we bereid te gaan om de belangen van de gokindustrie te beschermen ten koste van de kwetsbaren in de samenleving?

Deskundigen aan het woord

In de BOOS aflevering zijn ook deskundigen aan het woord gekomen. Ruth van Holst, een cognitief neurowetenschapper, en Arnt Schellekens, hoogleraar psychiatrie & verslaving, delen hun waardevolle inzichten over gokverslaving. Ruth legt uit dat gokverslaving vaak verborgen is en niet zo zichtbaar als alcoholverslaving. Dit maakt het moeilijker voor hulpverleners om de problematiek te adresseren en voor slachtoffers om hun situatie te erkennen. Arnt bevestigt dat gokverslaafden steeds meer risico’s nemen om dezelfde opwinding te ervaren, wat leidt tot hogere inzetten en uiteindelijk grotere verliezen. De cyclus van gokken is destructief en geeft inzicht in hoe verslaving kan leiden tot financiële en persoonlijke catastrofes.

Deze deskundigen wijzen erop dat vooral kwetsbare groepen, zoals jongeren en mensen met financiële problemen, meer risico lopen. De grote hoeveelheid reclame voor gokken lijkt deze groepen nog verder aan te sporen, wat niet de bedoeling is van de wetgeving. In plaats van bescherming biedt de huidige aanpak juist ruimte voor uitbuiting door de gokindustrie, wat de noodzaak van scherpere regelgeving nog dringender maakt.

Lobby-invloed en het gesprek met Helma Lodders

De rol van lobbyisten in het tot stand komen van de wetgeving is cruciaal en kan niet worden onderschat. Tim Hofman legt bloot hoe lobbyisten invloed uitoefenen op politici, soms zelfs door hen te verleiden met reizen of andere voordelen. Helma Lodders, die voordien Tweede Kamerlid was, verdedigt haar rol als lobbyist voor VNLOK en meldt dat ze wel degelijk in gesprek gaat met betrokkenen van het veld. Dit roept echter de vraag op welke belangen echt vertegenwoordigd worden in deze discussies en of de stem van de slachtoffers van gokverslaving voldoende wordt gehoord.

Tijdens het gesprek met Helma benadrukt Django de schadelijke impact van gokreclames en hoe deze hem terugbracht in de wereld van gokken. Hij deelt zijn persoonlijke verhaal, dat een schrijnend voorbeeld is van de gevolgen van een adverterende gokindustrie. Helma erkent dat er in de afgelopen periode veel advertenties zijn geweest, maar stelt dat ook zij maatregelen overweegt. Dit biedt een sprankje hoop, maar de implementatie van deze maatregelen zal cruciaal zijn.

Django vraagt zich af of de reclame eerder een oplossing of een probleem is. Helma legt uit dat zij het beschouwt als een instrument om mensen van de illegale naar de legale markt te leiden. Dit voorstel leidt tot een verhitte discussie tussen hen, waarin Django’s ervaring het contrast benadrukt tussen de theoretische voordelen die Helma noemt en de realiteit van de pijn en het lijden dat hij heeft doorgemaakt.

De toekomst van gokreclames in Nederland

De toekomst van de gokreclames in Nederland blijft onzeker. De overheid is druk bezig met een evaluatie van de wetgeving, en VNLOK is betrokken bij gesprekken met verslavingsdeskundigen om effectieve maatregelen te nemen. Het is duidelijk dat er meer gedaan moet worden om kwetsbaren te beschermen tegen de gevaren van gokken. Te lang zijn de stemmen van de slachtoffers genegeerd, en de gevolgen zijn desastreus gebleken.

De boodschap van Django is helder: er moet een einde komen aan gokreclames. “Deze reclames zijn niets anders dan verleiding, en leiden enkel tot meer problemen voor mensen zoals ik,” aldus Django, die een krachtige pleidooi houdt voor verandering. Hij vraagt om inzichten en acties die werkelijk helpen in plaats van het voortzetten van een systeem dat het probleem alleen maar verergert.

Tim Hofman sluit de aflevering af met de oproep om de discussie over gokken en reclames voort te zetten, zodat er effectieve oplossingen komen voor de problemen die gokken met zich meebrengt. De tijd voor verandering is nu, en we moeten ons blijven inzetten voor een samenleving waarin de gezondheid en het welzijn van individuen voorop staat. Het is essentieel dat we blijven strijden voor een eerlijker en veiliger speelklimaat voor iedereen.