Online gokverslaving is een groeiend probleem in Nederland dat steeds meer aandacht vergt. Met de legalisering van online gokken heeft de toegankelijkheid van kansspelen een ongekende spron gemaakt. Het is van vitaal belang om inzicht te krijgen in de feiten en cijfers die deze situatie omringen, evenals de impact ervan op de binnenlandse bevolking. In dit artikel gaan we dieper in op de belangrijkste gegevens over gokken, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals jongeren en jongvolwassenen. Daarnaast bekijken we hoe verschillende instanties en de verslavingszorg bijdragen aan de strijd tegen gokverslaving en wat er gedaan kan worden om de risico's te minimaliseren.

Algemene cijfers over gokken

Uit recent onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), uitgevoerd in april 2024, blijkt dat een opmerkelijke 65% van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder in het afgelopen jaar minimaal één keer heeft gegokt. Van deze groep heeft 34% zowel online als fysiek deelgenomen aan gokactiviteiten, terwijl 10% specifiek betrokken was bij online gokken. Het blijkt dat jongeren tussen de 18 en 34 jaar aanzienlijke frequentie vertonen in hun gokgedrag vergeleken met de oudere generaties. Dit benadrukt de noodzaak om meer inzicht te krijgen in hun gewoonten en kwetsbaarheden.

Bovendien blijkt uit de Monitoringsrapportage online kansspelen van de Kansspelautoriteit dat er in de eerste helft van 2024 naar schatting ongeveer 795.000 volwassenen online hebben gegokt via legale aanbieders. Dit is een stijging ten opzichte van de vorige helft van het jaar, waarin 726.000 mensen online participatie vertoonden. Deze spelers bezoeken gemiddeld 2,8 verschillende gokwebsites per maand. De financiële impact is ook significant, met een gemiddelde verlies van 946 euro over een periode van zes maanden, wat neerkomt op ongeveer 158 euro per maand. Dit illustreert niet alleen de groeiende deelname aan online gokken, maar ook de potentieel schadelijke gevolgen voor de financiële stabiliteit van deze spelers.

Gokken onder minderjarigen

Hoewel de wetgeving in Nederland gokken voor minderjarigen verbiedt, laat de ScholierenMonitor 2023 zien dat 6,7% van de leerlingen in het voortgezet onderwijs in het afgelopen jaar online voor geld heeft gegokt. Intrigerend is dat jongens zes keer vaker gokken dan meisjes, wat de genderongelijkheid in gokparticipatie onder jongeren benadrukt. Bovendien is de populariteit van online sportweddenschappen onder deze doelgroep even zorgwekkend, met 4,9% van de leerlingen die hieraan deelnemen.

Verder blijkt uit het WODC-onderzoek van april 2024 dat maar liefst 40% van de jongeren tussen de 16 en 17 jaar ooit op een fysieke locatie heeft gegokt, terwijl 12% online heeft deelgenomen aan kansspelen. Dit wijst op een zorgwekkende trend onder jongeren die zich niet aan de wettelijke richtlijnen houden en getuigt van de noodzaak om de handhaving van gokwetten te versterken en tegelijkertijd bewustwordingscampagnes te intensiveren om jongeren te beschermen.

Gokken en jongvolwassenen

De Wet op Kansspelen benadrukt de noodzaak van speciale bescherming voor jongvolwassenen in het gokaanbod. Verwacht wordt dat 23% van de gokaccounts die in december 2023 actief werden gebruikt aan jongvolwassenen (18 tot 23 jaar) toebehoorde. Dit is verrassend, gezien hun vertegenwoordiging van slechts 9,4% van de totale bevolking van Nederland. Dit duidt op een verhoogde kwetsbaarheid en risico dat deze groep loopt.

Hoewel jongvolwassenen gemiddeld minder geld verliezen dan oudere spelers, zijn ze ook vaker geneigd om deel te nemen aan sportweddenschappen, wat hun kwetsbaarheid nog meer vergroot. Het is cruciaal dat zowel de industrie als beleidsmakers zich bewust zijn van de dynamieken die het gokgedrag van deze demografie beïnvloeden en dat er gerichte maatregelen genomen worden om hen te beschermen tegen de schadelijke effecten van gokverslaving.

Gokken en de verslavingszorg

Volgens het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) hebben in 2022 precies 1.920 mensen behandeling gezocht voor gokverslaving. Opmerkelijk genoeg was 88% van deze groep man, met een gemiddelde leeftijd van 35 jaar. Het aantal jongeren onder de 25 jaar dat hulp zoekt, neemt toe, wat wijst op de groeiende problematiek binnen deze demografische groep. Dit is een indicatie dat er meer aandacht en middelen moeten worden besteed aan preventie en interventie voor jongeren.

De Monitoringsrapportage geeft aan dat het nog te vroeg is om het effect van de opening van de online gokmarkt op gokverslaving volledig te begrijpen. Het vraagt vaak jaren voordat iemand daadwerkelijk hulp zoekt, wat het onderzoek naar de langetermijneffecten van online gokken bemoeilijkt. Er is meer nodig in termen van directe ondersteuning en goed toegankelijke informatie om mensen tijdig te helpen.

Online sportweddenschappen

Online sportweddenschappen zijn tegenwoordig de meest populaire vorm van gokken onder jongeren en jongvolwassenen. Volgens rapporten van het Mulier Instituut neemt bijna 10% van de Nederlanders actief deel aan online sportweddenschappen, met opmerkelijke participatie onder leden van sportverenigingen.

Sportverenigingsleden vs. niet-leden

Ongeveer 24% van de leden van sportverenigingen neemt deel aan online sportweddenschappen, terwijl dit percentage bij niet-leden aanzienlijk lager ligt, op ongeveer 7%. Dit wijst op het feit dat sportverenigingen een significante rol kunnen spelen in het bevorderen van gokgedrag onder hun leden en dat het belangrijk is om samenwerkingsverbanden te creëren die gericht zijn op het verminderen van de risico's.

Leeftijdsverdeling van deelnemers

Specifiek zijn jongeren tussen de 16 en 24 jaar de grootste groep deelnemers aan online sportweddenschappen, met respectievelijk 31% en 36% van hun leeftijdsgroep die betrokken is bij deze activiteiten. Dit fenomeen benadrukt de noodzaak van gerichte campagnes voor verantwoordelijkheid en bewustwording omtrent de risico's die verbonden zijn aan gokken.

Motivaties om deel te nemen

Voor veel deelnemers aan sportweddenschappen is het een vorm van ontspanning die hun betrokkenheid bij sportwedstrijden vergroot. Bijna 47% van de deelnemers geeft aan dat gokken hun kijkplezier aanzienlijk vergroot. Dit kan positief zijn, maar het legt ook een verantwoordelijkheid op de aanbieders en de gemeenschap om ervoor te zorgen dat deze activiteiten veilig worden uitgevoerd en dat er hulp wordt geboden aan degenen die in gevaar dreigen te komen.

Hulp en preventie: CRUKS en Loket Kansspel

Het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (CRUKS) biedt individuen de mogelijkheid om zichzelf uit te sluiten van deelnemen aan kansspelen. In juni 2024 waren er maar liefst 75.334 inschrijvingen in dit register, wat getuigt van de groeiende bewustwording van gokproblemen en de noodzaak om actieve stappen te ondernemen richting het voorkomen van gokverslaving.

Het Loket Kansspel biedt uitgebreide steun en begeleiding aan mensen die worstelen met gokverslaving. Hoewel het aantal hulpgesprekken in de eerste helft van 2024 een daling vertoont, is het van cruciaal belang om mensen te blijven informeren over beschikbare hulpbronnen. Voor aanvullende informatie over preventie en hulp bij (online) gokverslaving, verwijzen we naar het kennisdossier dat specifiek aan dit onderwerp is gewijd, evenals de vele ondersteunende initiatieven die door verschillende instanties worden geboden.

Conclusie

Online gokverslaving is een groeiend probleem dat dringende aandacht en actie vereist, vooral onder kwetsbare groepen zoals jongeren en jongvolwassenen. Door beter inzicht te krijgen in de cijfers en trends rond gokken, kunnen we effectievere strategieën ontwikkelen voor zowel de preventie als behandeling van gokverslaving. Het is van essentieel belang dat zowel de overheid als de samenleving samenwerken om een veiligere gokomgeving te creëren en adequate hulp te bieden aan degenen die deze nodig hebben. Daarnaast moeten alle betrokken partijen zich inzetten voor meer bewustwording en educatie over de risico's van gokken, vooral onder jongeren. Alleen dan kunnen we een verantwoorde en veilige gokcultuur bevorderen die de gezondheid en het welzijn van de gemeenschap vooropstelt.